Nieuwe website!
1 mei, 2022
Carved in Lead and Concealed in Stone
Een laatmiddeleeuwse Sigillum Dei gevonden bij Kasteel Doornenburg!
Dit is een automatische Nederlandse vertaling van het artikel van:
Het volledige Engelstalige artikel is hier terug te lezen: https://muse.jhu.edu/article/562474/pdf
Tijdens een restauratieproject op Kasteel Doornenberg werd een baksteen gevonden met een verdieping waarin een cirkelvormig metalen voorwerp was getekend met een pentagram en verschillende formules, waaronder namen van God. Studie onthulde dat het object tot nu toe een teken bevatte dat vooral bekend was in de context van theurgische magische teksten, die in de late middeleeuwen werden geassocieerd met het beëdigde boek van Honorius.
De Doornenburgse sigil dateert uit de late vijftiende of vroege zestiende eeuw en heeft kenmerken die het plaatsen tussen de zuidelijke en noordwestelijke tradities van de sigil zoals ze worden weergegeven in de twee bekende manuscripttradities van het beëdigde boek. Het bestaan ervan als een materieel artefact en de verberging in een baksteen tonen echter aan dat het was geëmancipeerd uit de theurgische context van de manuscripttraditie om een duidelijk apotropische functie te vervullen. Dit artikel vertelt het verhaal van de ontdekking en suggereert enkele implicaties voor de wetenschap.
SLEUTELWOORDEN:
Kasteel Doornenberg, Sigillum Dei, Sigil Aemeth, theürgie, magie, beëdigd boek, Liber iuratus Honorii, Berengar Ganell, John Dee, Athanasius Kircher
In het najaar van 2011 koos een student aan de Radboud Universiteit, Maeyke Kok, ervoor om stage te lopen op Kasteel Doornenburg. Kasteel Doornenburg, gelegen op ongeveer 13 kilometer van Nijmegen, herbergt een museum met een bescheiden collectie kunsthistorische en archeologische voorwerpen, en het was de taak van Maeyke om deze voorwerpen te inventariseren. Haar begeleider (de eerste auteur van dit artikel) was namelijk op locatiebezoek op het moment dat Maeyke een baksteen aan het bewerken was met een verdieping waarin een rond metalen voorwerp zat (fig. 1). Een pentagram en een aantal vreemde markeringen, zoals een agla-formule, waren zichtbaar op het metalen artefact, maar we dachten er toen weinig over na, behalve dat het een ongebruikelijke munt of een soort teken was. Pas toen Maeyke een object uitkoos om nader te bestuderen, keerde ze terug naar de steen en het embleem, en hoewel ze er na haar stage niet verder op inging, was haar supervisor geïntrigeerd door de artefacten. Al snel werd duidelijk dat het metalen voorwerp een variant was van de Sigillum Dei beschreven en afgebeeld in het Liber iuratus Honorii. De Sigillum Doornenburgensis had tenslotte alle attributen van de middeleeuwse, pre-John Dee-versie van de Sigillum Dei, compleet met een pentagram, een zevenhoek, een heptagram, nog een zevenhoek, concentrische cirkels, mysterieuze sets van lettergrepen, goddelijke en engelachtige namen, en een complete Grote Schemhamphoras. Sommige lezingen op de sigil kwamen echter niet overeen met het manuscript bewijs van de Noordwest-Europese traditie van de Sigillum Dei in het Liber iuratus, en waarom dit zo was, werd duidelijk toen de eerste en tweede auteur elkaar toevallig ontmoetten op het kopieerapparaat een paar maanden later. We hadden elkaar nooit eerder ontmoet, maar toen de eerste auteur over de sigil vertelde, vertelde de tweede auteur over zijn artikel, dat toen verscheen, over de Zuid-Europese traditie van de Sigillum Dei in Summa sacre magice van Berengario Ganell.1 De expertise van de tweede auteur bewees de sleutel tot het begrijpen van de variantlezingen op de Sigillum Doornenburgensis.